Της Ευαγγελίας Καρεκλάκη

Η διαδρομή στα χωριά Κριτσά-Κρούστας-Πρίνα του δήμου Αγίου Νικολάου, στην μοναδική επαρχία Μεραμπέλλου, είναι αναμφίβολα από τις αγαπημένες μου στην Κρήτη. Σχεδόν 15 χιλιόμετρα αυθεντικής Κρήτης, «πλημμυρισμένα» από τα αρώματα, τα χρώματα και τους ήχους της φύσης. Τούτα τα μέρη κρατούν ακόμα «χαρακτήρα» και διατηρούν την ιδιαίτερη ταυτότητά τους. Φυσικά και η περιγραφή μιας τέτοιας εξόρμησης δεν μπορεί να εξαντληθεί σε ένα και μόνο άρθρο, υπόσχομαι όμως ότι θα επανέλθω με την πρώτη ευκαιρία γιατί είναι μία εκδρομή που αξίζει 100% να τη ζήσετε.

Εντάξει, η Κριτσά είναι γνωστό ότι είναι ένα γραφικό χωριό με πολλαπλά λιθόστρωτα σοκάκια, που απλώνεται αμφιθεατρικά στους πρόποδες του Κάστελλου, μερικά μόλις χιλιόμετρα από την πόλη του Αγίου Νικολάου. Είναι ευρέως γνωστό επίσης ότι το όνομα της έχει φθάσει μέχρι το διεθνές φεστιβάλ Καννών, με την εμβληματική ταινία «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται». Αυτά όμως μπορείτε να τα διαβάσετε και στην Google.

Εγώ θα σας μιλήσω για τον Συνεταιρισμό Γυναικών Κριτσάς που διαπρέπει στην παρασκευή τοπικών προϊόντων. Βρίσκεται στην αρχή του χωριού, όπως έρχεστε από τον Άγιο Νικόλαο. Εκεί με «οδήγησαν» δύο πράγματα: τα αρώματα από τα αρτοσκευάσματα και τα γέλια.

Ούτε με ήξεραν, ούτε τις ήξερα, αλλά ούτε και με περίμεναν. Τις βρήκα όλες με τα ειδικά σκουφάκια στα κεφάλια τους γύρω από ένα τραπέζι να φτιάχνουν ανεβατά κουλουράκια και να γελούν μεταξύ τους. Είναι οι 12 τρομερές γυναίκες του Συνεταιρισμού που λειτουργεί από το 2009 και ξεχωρίζει. Γυναίκες του χωριού, παραδοσιακές, νοικοκυρές παλιάς κοπής. Χαίρεσαι να τις βλέπεις, ακόμα περισσότερο όμως χαίρεσαι να δοκιμάζεις τις δημιουργίες τους.

Σήμα κατατεθέν οι λαδερές Κουμπάνιες, με ζάχαρη ή άνευ… Μοσχοβολούν Κρήτη. Θα ξετρελαθείτε με τα κουμπανάκια, βουτηγμένα στο μέλι, τις Κριτσώτικες πίτες, τις χειροποίητες μαρμελάδες και τα παραδοσιακά μακαρόνια και φυσικά τα ξεροτήγανα. Δεν θα σας πω ψέματα: μία κούτα με φίλεψαν και στη διαδρομή τα φάγαμε σχεδόν όλα αφού ήταν όπως ακριβώς τα ήθελα: τραγανιστά και μελωμένα.

Αφήνοντας την Κριτσά συνεχίζουμε για τον Κρούστα. Ανάμεσα στα δύο χωριά μεσολαβεί μία διαδρομή τεσσάρων χιλιομέτρων, «βουτηγμένη» στο πράσινο. Αν κάτι αγαπώ περισσότερο στον Κρούστα, αυτό είναι οι γιαγιάδες του. Μαύρα τσεμπέρια, μαύρες ρόμπες, μόνες ή με παρέα. Πλέκουν, σκουπίζουν, κουβεντιάζουν ή κάνουν «γειτονιά» και παρατηρούν περαστικούς και επισκέπτες όσο καθαρίζουν αμύγδαλα και καρύδια παραγωγής τους. Οι πιο πολλές χήρες από χρόνια. Ο Κρούστας συγκαταλέγεται στα αγαπημένα χωριά της Κρήτης. Μια βόλτα στις «Τούρκισσες», στην καρδιά του δάσους του Κρούστα, είναι σκέτη αποκάλυψη. Και μετά σεργιάνι στα σοκάκια του χωριού, στις γειτονιές με τις ασβεστωμένες αυλές και τα λουλούδια. Εκεί έχω δει τις πιο όμορφες φυσικές πέργκολες, καμωμένες από φουντωτά αναρριχώμενα φυτά στο χρώμα του μπορντό και του κόκκινου. Και οι μουρνιές, κατά μήκος του κεντρικού δρόμου του χωριού, σχηματίζουν φυσικά τοξωτά γεφύρια.

Στον Κρούστα ο επισκέπτης θα βρει όμορφα σημεία για να πιει και να φάει. Το φαγητό είναι φροντισμένο και σίγουρα αξίζει να το δοκιμάσετε. Το «Ξαθέρι» είναι μία εγγυημένη επιλογή με βάση και την προσωπική μου εμπειρία. Ο χώρος είναι προσεγμένος και διαθέτει μία καλή κάβα κρασιών. Φυσικά η ρακή βρίσκεται σε πρώτο πλάνο. Δεν θα μπορούσα να αφήσω τον Κρούστα δίχως να σας μιλήσω για την ταβέρνα Σταυρακάκη που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και διαθέτει παραδοσιακή κουζίνα, με φοβερά εδέσματα. Την επαινούν πολλοί.

Τη διαδρομή Κρούστας-Πρίνα την έκανα πρώτη φορά το Σάββατο, 30 Μαρτίου, και ομολογώ ότι ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΤΗΚΑ. Μία συγκλονιστική διαδρομή δέκα χιλιομέτρων με τη φύση στα καλύτερα της. Σε όλη τη διαδρομή άλλο αυτοκίνητο δεν συναντήσαμε. Από τα λιόφυτα, τα αμπελάκια και τις αμυγδαλιές βρεθήκαμε μέσα σε ένα πευκοδάσος. Μας συντρόφευαν το κελάηδημα των πουλιών και τα κουδουνάκια των προβάτων. Είδαμε αρκετά μελίσσια, εισπνεύσαμε καθαρό αέρα και αρώματα από δεκάδες βότανα. Βουνό, πεύκα και θάλασσα στο βάθος.

Στην Πρίνα των 45 κατοίκων φθάσαμε ντάλα μεσημέρι. Μην περιμένετε να βρείτε κίνηση και οχλοβοή. Το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού, το οποίο δεσπόζει σε ένα μικρό λόφο, στην είσοδο του χωριού, είναι το πρώτο καλωσόρισμα. Στη μεσοχωριά πέσαμε πάνω στο καφενείο του «Καλύβα», με την πανοραμική θέα. Ένα καφενείο οικογενειακή υπόθεση. Από τον παππού στο γιο και μετέπειτα στον εγγονό. Ο ιδιοκτήτης, ο Βασίλης, ο οποίος πλέον έχει αναλάβει τα ηνία, έβαλε τη δική του «πινελιά». Προσφέρει τίμιους μεζέδες και κηπευτικά παραγωγής του. Και το «κλου» του μαγαζιού: τα χορτοπιτάκια και τα τυροπιτάκια της Κλεάνθης, της μητέρας του. Αν λοιπόν ο δρόμος σάς βγάλει προς εκείνα τα μέρη, μην διστάσετε να κάνετε μία στάση στο καφενείο του «Καλύβα».