Αρκαδιώτικο και Ελευθερνιώτικο: 2 “άγνωστα” φαράγγια παρουσιάζονται στο κοινό

Συντάκτης Discover Crete

Περιπέτεια και Δράση

Εκδήλωση γνωριμίας με τα φαράγγια του Αρκαδιού και της Ελεύθερνας θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 26 Μαρτίου στις 7.30 το απόγευμα, στην Έκθεση του Τμήματος Δυτικής Κρήτης της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας στο Ρέθυμνο, στην οδό Πατελάρου 14 (παλιά πόλη). Την παρουσίαση-προβολή θα κάνει το μέλος του Τμήματος Χάρης Στρατιδάκης, ο οποίος θα οργανώσει στη συνέχεια εξόρμηση στο Αρκαδιώτικο Φαράγγι την Κυριακή 30 Μαρτίου.

Στο φαράγγι του Αρκαδίου, όπου ο ομιλητής διοργανώνει διασχίσεις από το 1999, θα πραγματοποιηθούν στάσεις ξενάγησης στην Παναγία του Μερκούρη με τον εντυπωσιακό πλάτανο, στη γέφυρα του 1685 και στην κρήνη του 1651, στα αρκαδιώτικα ταμπακαριά, στον Τίμιο Σταυρό του Κορέ και στον Άγιο Ιωάννη στην Τραπέζα, με το εκεί λατομείο. Θα συνεχίσουμε στην περιοχή με τα απολιθώματα, όπου παλιότερα είχε ανακαλυφθεί απολίθωμα ψαριού, και κατηφορίζοντας θα φτάσουμε στο αρκαδιώτικο μετόχι του Αστυρακιά, με το αειφορικό κυπαρισσοδάσος.

Παρακάτω θα συναντήσουμε την πηγή του νερού (σήμερα διοχετευμένο αλλού) και τα υπολείμματα των αρκαδιώτικων νερόμυλων με το μυλόσπιτό τους. Ερείπια νερόμυλων που ανήκαν σε κατοίκους του Πίκρη θα συναντήσουμε και παρακάτω, ενώ θα σταθούμε στον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, κτισμένο στη θέση ιερού της αρχαιότητας. Στον Πίκρη θα επισκεφθούμε την έπαυλη Clodio, με το εντυπωσιακό θύρωμα του 1610. Η περιήγηση στο φαράγγι θα ολοκληρωθεί στον φιλόξενο χώρο του Κωστή Μπιρικάκη, ο οποίος μπορεί να μας δώσει αυθεντικές πληροφορίες για τον κόσμο του φαραγγιού μέχρι και τη δεκαετία του 1960, όταν ακόμα έσφυζε από ζωή.

Στην προβολή της Τετάρτης θα δούμε επίσης το σπηλαιώδες προσκύνημα του Αγίου Αντωνίου στην Τραπέζα, τον βυζαντινό ναό του Αγίου Δημητρίου (παλιότερο ρωμαϊκό λουτρό) και την εκβολή του Αρκαδιώτη ποταμού στη θάλασσα, στην οποία διαμορφώνεται υπαίθριο αρχαιολογικό πάρκο.

Η παρουσίαση για το φαράγγι της Ελεύθερνας εστιάζει κυρίως στα τεχνητά σπήλαια της περιοχής και ακολουθεί τη διαδρομή στην οποία ο ομιλητής έχει οδηγήσει δεκάδες ενδιαφερόμενους από το 1985: Σπήλιος Τσικούδη, σπήλαιο-λατομείο Περιστερέ, σπηλαιώδεις ναοί Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, Αγίας Άννας, Αγίας Καλής, Αγίας Ελέσας (κατακρημνισμένη) και Αγίου Αντωνίου, η πηγή της Αγίας Ελέσας, η ελληνιστική γέφυρα Χαλοπότας και ο νερόμυλος Τσερβοπέτρου.

Μετά από έρευνα για απολιθωμένα κοράλλια, θα αναζητήσουμε τον Σπήλιο του Σεΐνη και θα ανηφορίσουμε στην ακρόπολη της αρχαίας Ελεύθερνας, στη θέση Πυργί, όπου βρίσκεται ο ανασκαφικός τομέας του αείμνηστου Θανάση Καλπαξή (1944–2021). Στη διαδρομή θα συναντούμε υπολείμματα του αρχαίου τείχους.

Από εκεί θα κινηθούμε νότια προς τις εντυπωσιακές Στέρνες, δύο μεγάλες δεξαμενές νερού που πιθανόν διαμορφώθηκαν ως λατομεία στα ελληνιστικά χρόνια και χρησιμοποιήθηκαν ως δεξαμενές στα ρωμαϊκά χρόνια. Αν μείνει χρόνος, θα επισκεφθούμε την πηγή στο Καλό Νερό. Στην ανατολική πλευρά του λόφου, θα δούμε την Τρύπα του Ανεμόμυλου, μια σήραγγα προσαγωγής νερού λαξευμένη στον φυσικό βράχο, που μετέφερε νερό στην περιοχή του Κατσιβέλου, όπου βρίσκεται ο εκτεταμένος ανασκαφικός τομέας του αείμνηστου Πέτρου Θέμελη (1936–2023).

Στην προβολή της Τετάρτης, όσοι παρευρεθούν θα έχουν την ευκαιρία να δουν επίσης εντυπωσιακούς λαξευτούς τάφους-δωμάτια, την πηγή στο Πηγαϊδάκι, τον βυζαντινό Πύργο, τον Σπήλιο του Παπά και την αιωνόβια ελιά εκεί, τις βραχοκλησιές του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Γεωργίου, τον Παπά τον Κόλυμπο, τις δεκάδες στέρνες στην περιοχή Νησί, τον εποχιακό καταρράχτη, τον ανασκαμμένο χώρο και τη βασιλική του Κατσιβέλου, τον Σωτήρα Χριστό και τη βάση της παλαιότερης βασιλικής. Θα γίνουν επίσης αναφορές στο φυσικό περιβάλλον του φαραγγιού, το οποίο παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανέγγιχτο από τον σύγχρονο «πολιτισμό».

Η διάσχιση του φαραγγιού της Ελεύθερνας θα πραγματοποιηθεί σε ημερομηνία που θα ανακοινωθεί αργότερα.

Η συμμετοχή στην εκδήλωση της Τετάρτης είναι ελεύθερη, όπως και σε όλες τις εκδηλώσεις της Σπηλαιολογικής Εταιρείας. Η συμμετοχή στην εξόρμηση της Κυριακής στο Αρκαδιώτικο φαράγγι είναι επίσης ελεύθερη, αλλά απαιτεί δήλωση συμμετοχής στον υπεύθυνο, Χάρη Στρατιδάκη (6974026196), ο οποίος θα φροντίσει για την κατανομή σε ιδιωτικά μεταφορικά μέσα, ώστε να μην χρειαστεί επαναληπτική διάσχιση προς την αντίθετη κατεύθυνση.