Μία από τις ισχυρότερες και πιθανόν η αρχαιότερη πόλη της Κρήτης βρίσκεται στον Δήμο Μινώα Πεδιάδος.

Πρόκειται για την αρχαία Λύττο ή Λύκτο, την οποία αναφέρουν πολλοί Έλληνες συγγραφείς, μεταξύ των οποίων και ο Όμηρος.

Αυτό που βλέπει ο επισκέπτης σήμερα στον αρχαιολογικό χώρο είναι μια μεταγενέστερη οικοδομική φάση του οικισμού, που χρονολογείται από την κλασσική έως και τη Ρωμαϊκή περίοδο, κατά την οποία η πόλη γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση. Η Λύττος πιθανότατα οικιστικό κέντρο μέχρι και τον 7ο μ.Χ. αιώνα. Η ομηρική Λύττος, που ταυτίζεται με τη ru-ki-to των πινακίδων Γραμμικής Β γραφής της Κνωσού, δεν έχει προς το παρόν εντοπιστεί.

Ο αρχαίος αυτός οικισμός, αν και δεν έχει ανασκαφεί πλήρως, υπολογίζεται ότι η έκτασή του ξεπερνάει τα 1000 στρέμματα, καλύπτοντας το διάσελο του λόφου και τις πλαγές του. 

Πληροφορίες/ Φωτογραφίες: Δήμος Μινώα Πεδιάδος

Φωτογραφίες 1-3: Wikimedia Commons

Στο μικρό και όμορφο χωριό του Δήμου Μινώα Πεδιάδος, Δραπέτι, μπορεί να δει κανείς τον δίκλιτο ναό, αφιερωμένο στην Αγία Άννα και τον Άγιο Νικόλαο. 

Το εσωτερικό του ναού είναι τοιχογραφημένο με αγιογραφίες των αρχών του 15ου αιώνα. Ξεχωρίζουν οι τοιχογραφίες των βυζαντινών αυτοκρατόρων και του κτήτορα. 

Πηγή: Wikipedia

Το όνομα Στάθης αποτελεί κάτι σύνηθες για τους κατοίκους του Αμαριανού Πεδιάδος.

Ο πολιούχος του χωριού, εξάλλου, είναι ο Άγιος Ευστάθιος που γιορτάζεται στις 20 Σεπτεμβρίου.

Είναι δίκλιτη εκκλησία και το δεξιό κλίτος είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και γιορτάζεται στις 25 Μαρτίου.

Πηγή: Wikipedia

Ένα είναι σίγουρο: το νερό δε λείπει από το χωριό Αμαριανό του Δήμου Μινώα Πεδιάδος.

Σύμφωνα με μία άποψη, η ονομασία του οικισμού προέρχεται από την ομηρική λέξη αμάρα.

Στην κεντρική πλατεία του χωριού, μία βρύση ξεδιψάει τους επισκέπτες.

Πρόκειται για την πηγή με την αμάρα της που μετατράπηκε το 1898 σε δεξαμενή.

Πηγή Wikipedia

Στον οικισμό Ευαγγελισμό του Δήμου Μινώα Πεδιάδος βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, με τοιχογραφίες. 

Σε αυτήν οφείλεται και η σημερινή ονομασία του χωριού, καθώς η προηγούμενη ονομασία του ήταν Μουχτάροι.

Πηγή: Wikipedia

Στον γραφικό οικισμό του Δήμου Μινώα Πεδιάδος, Λιλιανό, βρίσκει κανείς την τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Ιωάννη.

Η παρουσία της υποδηλώνει ότι ο οικισμός υπήρχε από πριν, κατα τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο,ωστόσο ονομαζόταν διαφορετικά. Το μεσαίο κλίτος της βασιλικής έχει μεγαλύτερο ύψος. Μεταξύ τους επικοινωνούν με οξυκόρυφα τόξα που στηρίζονται σε κίονες με κιονόκρανα ιωνικού ρυθμού. Ο νάρθηκας είναι ανοικτός, με μεγάλο τόξο και η πόρτα και τα παράθυρα έχουν επίσης οξυκόρυφα τόξα. Οι τοίχοι είναι κτισμένοι με ξεστή λιθοδομή, με υλικά ανήκοντα σε παλιότερα κτήρια. 

Η εκκλησία στο σύνολό της χρονολογείται γύρω στο 12ο-13ο αιώνα. Μάλιστα αποτελεί το τελευταίο δείγμα ναού που κτίστηκε σύμφωνα με τα σχέδια των αρχαιοτέρων βασιλικών, τα οποία έκτοτε εγκαταλείπονται.

Πηγή: Wikipedia